Rozliczenia w euro

W systemie Euro Elixir rozliczenia i rozrachunek zleceń płatniczych nominowanych w euro dokonywane są od poniedziałku do piątku, w ramach sześciu sesji rozliczeniowych dziennie, w dniach operacyjnych i godzinach, w których funkcjonuje system TARGET2 (tj. z wyłączeniem dni: Nowy Rok, Wielki Piątek, Wielkanoc, Święto Pracy, Boże Narodzenie).

Uproszczony harmonogram sesji rozliczeniowych (bez gwarancji rozrachunku):

Realizacja płatności wewnątrzsystemowych przebiega zawsze w ramach sesji, na którą zostały skierowane (1,4 lub 5). Są one finalizowane z datą bieżącą. W przypadku transakcji międzysystemowych, z uwagi na dwuetapowość rozrachunku, data finalizacji może być inna niż data skierowania płatności do rozliczeń.

Euro Elixir obsługuje płatności w euro w relacjach krajowych oraz transgranicznych. Zasięg systemu wyznaczany jest przez granice Jednolitego Obszaru Płatności w Euro. 

Zestawienie krajów SEPA:

Jednym z warunków uzyskania statusu uczestnika bezpośredniego systemu Euro Elixir jest posiadanie przez dany bank identyfikatora BIC oraz podpisanie dwóch umów: jednej z KIR o uczestnictwo w systemie i drugiej o prowadzenie rachunku w euro w systemie TARGET2.

Uczestnicy pośredni systemu Euro Elixir nie muszą podpisywać z KIR umowy ani posiadać subkonta na SSP TARGET2. Włączenie uczestnika pośredniego do rozliczeń jest rejestrowane w KIR przez uczestnika bezpośredniego, który w jego imieniu wymienia komunikaty w systemie Euro Elixir oraz zapewnia płynność na pokrycie zobowiązań rozrachunkowych.

Powstanie Jednolitego Obszaru Płatności w Euro (Single Euro Payments Area – SEPA), a w dalszej perspektywie wejście Polski do strefy euro, ma istotny wpływ na funkcjonowanie krajowego systemu rozliczeniowego. We współpracy z bankami oraz członkami SEPA Forum Polska, KIR podjął działania mające na celu dostosowanie polskiego systemu rozliczeń międzybankowych do nowych standardów.

Pierwszym etapem było udostępnienie uczestnikom systemu Euro Elixir w styczniu 2008 roku SEPA Credit Transfer (SCT) – paneuropejskie polecenie przelewu. Przelew SEPA musi spełniać określone warunki – m.in. jest realizowany w walucie EUR w ramach państw należących do obszaru SEPA (UE + Islandia, Norwegia, Lichtenstein, Szwajcaria, Monako, San Marino). Obecnie zdecydowana większość przelewów paneuropejskich w euro – ponad 19 mld rocznie – realizowana jest jako przelew SEPA. Dzieje się tak dlatego, że zasady dokonywania przelewów bankowych w euro są dokładnie takie same, niezależnie od tego, czy pieniądze są przelewane między dwoma rachunkami znajdującymi się w tym samym kraju czy w dwóch różnych krajach. Rosnąca cyfryzacja gospodarki na świecie powoduje, że przelewy bankowe SEPA stają się powszechnym sposobem zapłaty.

SEPA Direct Debit (SDD) to drugi europejski instrument, którego wprowadzenie ma ułatwić dostosowanie polskiego systemu rozliczeń międzybankowych do nowych standardów. Tak jak w przypadku polecenia przelewu SEPA w SDD również powinny być spełnione określone warunki – m.in. realizacja przelewu w walucie EUR w ramach państw należących do obszaru SEPA. Polecenia zapłaty SEPA mają wiele zalet także dla konsumentów, m.in. automatyzację transakcji, unikanie ryzyka braku terminu płatności i pobierania dodatkowych opłat za opóźnienia w płatnościach lub ponoszenia strat z powodu przerwy w świadczeniu usług.

W KIR aktualnie przygotowywane jest wdrożenie obsługi komunikatów SEPA Direct Debit w systemie Euro Elixir. Termin i model wdrożenia SDD uzależniony jest przede wszystkim od zainteresowania uczestników systemu Euro Elixir tym instrumentem. Szczegółowy opis zasad obsługi instrumentów SEPA dostępny jest na stronach EPC.

Rozrachunek systemu Euro Elixir – początkowo prowadzony w ramach systemu SORBNET-Euro – od czerwca 2009 roku prowadzony jest na platformie SSP TARGET2 w ramach polskiego komponentu TARGET2-NBP jako tzw. system zewnętrzny (ancillary system). Oznacza to, że do rozrachunku transakcji rozliczonych w systemie Euro Elixir wykorzystywane są specjalne mechanizmy i procedury oraz specjalny interfejs umożliwiający komunikację z platformą SSP.

Rozrachunek transakcji rozliczonych w systemie Euro Elixir przeprowadzany jest w trybie dziennym (zgodnie ze specyfiką dedykowanej procedury). Procedura zakłada realizację rozrachunku transakcji w euro w oparciu o płynność wyodrębnioną na subkontach oraz rachunek techniczny KIR na platformie SSP. Na potrzeby rozrachunku każdy bezpośredni uczestnik systemu Euro Elixir musi mieć otwarte subkonto (dodatkowy rachunek w module płatniczym na platformie SSP TARGET2, powiązany z rachunkiem RTGS), które jest udostępniane KIR.

W ramach systemu Euro Elixir istnieją dwa modele rozrachunku:

• uczestnictwo bezpośrednie w systemie TARGET2 – wiąże się z koniecznością otwarcia subkonta w systemie TARGET2 na potrzeby rozrachunku rozliczeń własnych i udostępnienie KIR do rozrachunku własnego salda rozliczeniowego,
• uczestnictwo pośrednie w systemie TARGET2 i otwarcie przez bank pośredniczący (tzw. bank rozrachunkowy, który jest bezpośrednim uczestnikiem systemu TARGET2) subkonta na potrzeby rozrachunku salda rozliczeniowego uczestnika pośredniego.

Co ważne, aby uczestniczyć w systemie Euro Elixir, nie trzeba być bezpośrednim uczestnikiem systemu TARGET2 ani funkcjonować na platformie TARGET2.

W ramach systemu Euro Elixir rozliczane są różne kategorie transakcji w euro:

1. W zależności od relacji pomiędzy stronami transakcji – rozliczenia:

• wewnątrzsystemowe – obejmują transakcje pomiędzy uczestnikami systemu Euro Elixir,
• międzysystemowe – zaliczają się do nich transakcje, gdzie wyłącznie jedna strona jest uczestnikiem systemu Euro Elixir (do zewnętrznych systemów rozliczeniowych należą obecnie: system STEP2 oraz systemy izb partnerskich EACHA – Equens i IberPay).

2. W zależności od formatu zlecenia – rozliczenia:

• XCT – bazują na komunikatach etykietowych MT103, zgodnych ze standardem SWIFT,
• SCT – ich podstawą są komunikaty XML, zgodne ze standardem ISO20022 oraz wytycznymi Europejskiej Rady ds. Płatności dla SEPA.